Nimfa - Wyjątkowy ptak

Miejsce nimfy w rzędzie papug

W bardzo licznym rzędzie papug, grupujących aż 328 żyjących dziś gatunków ptaków, nimfa zajmuje szczególne miejsce. Naukowcy przez wiele lat spierali się, do której z grup papug należy ją zaklasyfikować. Według najnowszych ustaleń opartych na badaniach naukowych zalicza się ją do podrodziny nimfowatych i rodziny kakadu. Nimfa (Nymphicus hollandicus) nie ma bardzo bliskich krewnych, tzn. jest jedynym przedstawicielem Nymphicus. Słowo "holenderski" w swej nazwie naukowej nie oznacza, że pochodzi ona z Holandii lub że tam właśnie rozpoczęto jej hodowlę. Ojczyzną nimfy jest Australia, którą zwano niegdyś Nową Holandią.

Występowanie, środowisko i sposób życia

Nieomal cała Australia jest ojczyzną nimfy. Jedynie na terenach bardzo silnie zalesionych i wilgotnych tj. na dalekiej północy, wschodzi i południu oraz na Tasmanii, daremnie by szukać tego ptaka. Jego środowisko to trawiaste i krzewiaste sawanny. Do życia na tych obszarach jest doskonale przystosowany. Smukłe ciało nimfy, duże skrzydła i długi ogon umożliwiają jej szybki i wytrwały lot, niezbędny do wyszukiwania pożywienia i wody w okresach suszy i pożarów traw. Nimfa potrafi obyć siębez wody przez kilka dni. Zjada nasiona traw, które zbiera prosto z ziemi lub wybiera z dojrzewających owocostanów. Nimfa ma wielu wrogów naturalnych. Są to przede wszystkim orły, które czatują w pobliżu źródeł wody, by zaatakować w locie. Papugi chronią sięlatając zbitymi stadami, toteż tylko słabe i chore osobniki padają ich ofiarą. Zagrożeniem dla nimf sąteż warany i węże, które wyjadają papuzie jaja, złożone w wypalonych lub wydrążonych przez termity dziuplach drzew eukaliptusowych. Poza okresem rozrodu papugi koczują w stadach liczących czasem ponad 100 osobników. Z początkiem pory deszczowej, gdy przybywa wody i pożywienia, nimfy łączą się w pary i wyszukują sobie miejsca do gniazdowania.

Anatomia i etologia

Długość ciała nimfy z ogonem wynosi 28-34cm., a masa ok. 90g. Jak wszystkie papugi, i ta potrafi doskonale się wspinać, dzięki zakrzywionemu dziobowi i chwytnym stopom (2palce ma skierowane do przodu i 2 do tyłu). Je ona jednak inaczej niż jej kuzynki. Nie unosi w palcach pokarmu, lecz od razu chwyta go dziobem. Nimfa pod wieloma względami przypomina kakadu. Ma podobny jak ona czubek z piór na głowie oraz podobne ubarrwienie, nawet charakterystyczne plamy wokół uszu. Pisklęta obu tych gatunków są pokryte żółtymi piórami puchowymi, podczas gdy młode wszystkich innych papug - białymi lub szarymi. Pióra te rosną przez całe życie, nie wypadają i wytwarzają delikatnu proszek nadający całemu upierzeniu połusk i nieprzemakalność. U wielu innych ptaków rolę tę pełni wydzielina gruczołu kuprowego, którego nimfa nie ma. Biel lotek jest sygnałem optycznym ułatwiającym stadu trzymanie się razem. U źródeł wody ptaki bywają niespokojne z uwagi na potencjalną napaść latających wrogów. Lądują więc na krótko  na powierzchni wody, piją szybko i łapczywie, po czym wznoszą sięprostym lotem do góry. Bardzo chętnie siadają wysoko na obumarłych drzewach, skąd majądoskonały widok, a ich wspaniały wzrok pozwala im spostrzec nieprzyjaciółz dużej odległości. Również słuch nimfy mają świetnie rozwinięty. Na wolności porozumiewają się okrzykami, które podczas lotów słurzą utrzymaniu się ptaków w kluczu. Okrzyki te brzmią jak "ktil-ktil". Głośnie i zgrzytliwe gwizdy to nawoływanie partneta. Ptaki chętnie słuchają głosów ludzi. Potrafią je rozpoznawać z daleka i szybko uczą się naśladować poszczególne dźwięki. Nimfa jest prawdziwym smakoszem, a więc musi miećdoskonale rozwinięty zmysł smaku. Często słyszy się twierdzenie, że wszystkie ptaki, a zatem i ona, nie posługują się smakiem wybierając pokarm, lecz kierują się wyuczonym schematem oraz wielkością i twardością składników pożywienia. Każdy hodowca jednak powie zapewne co innego, codziennie widzi bowiem, jak uważnie i skrupulatnie nimfa bada każdy nmowy pokarm. Długim, mięsistym językiem próbuje smaku, zanim go rozgryzie i połknie. Węch również przydaje się tej papudze przy wyszukiwaniu pokarmu i choć jest on dość słabo rozwinięty, pozwala jej odróżnić pożywienie świeże od nadgnitego bez próbowania ani nawet dotykania go. Przed rozpoczęciem posiłku ptak zawsze dokładnie bada i ocenia podany pokarm, macając go językiem i krawędzią dzioba. Zmysł dotyku odgrywa przy tym również niepoślednią rolę. Jak wszystkie papugi nimfa ma bardzo dobrą pamięć. Świadczy o tym np. jej radość z pojawienia siędługo nie widzianego członka rodziny lub strach przed siatką do chwytania, której papuga także nie widziała już bardzo długo.

Zakup nimfy

O czy powinniśmy wcześniej pomyśleć

Zakup nimfy wymaga dojrzałej i przemyślanej decyzji. Nie jest to mały ptak, potrzebujący niedużo miejsca dla swej klatki czy woliery. Żyje 15-20 lat, a przez te wszystkie lata musimy zajmować czas nie tylko na zabiegi pielęgnacyjne, ale także na kontakt osobisty z naszą podopieczną. Pozbawiona naszej uwago będzie cierpiała, a nawet chorowała. Musimy więc naprawdę głęboko się zastanowić, czy jesteśmy gotowi spędzić kilkanaście lat z ptakiem, którego głównym dążeniem od początku będzie zwrócenie na siebie całej naszej uwagi. Cierpiąca z braku zainteresowania papuga krzyczy, zakłócając nam spokój, a nawet pod wpływem stresu może wyrywać sobie pióra lub popaść w prawdziwą chorobę nerwową, której to my będziemy winni. Po przybyciu do nowego domu papuga może zachowywać się nerwowo: krzyczeć, latać niespokojnie po klatce, rozrzucać jedzenie i dziobać się. Jeżeli otoczymy ją w tym trudnym okresie spokojną, czułą opieką, to już po 2 dniach nimfa uspokoi się. W przeciwnym razie dostosowywanie się jej do nowego otoczenia może trwać tygodniami (nawet do 12 tygodni!) Nie liczmy też na to, że od pierwszych dni pobytu w naszym domu nimfa będzie mówić. Potrzeba dożo cierpliwości i wyczucia, by ją tego nauczyć i zachęcić do popisów. A i tak nigdy nie będzie odzywać się i milknąć na każde nasze życzenie. Punktualność zaś obowiązuje nas w pracach przy sprzątaniu i karmieniu - tu nie ma miejsca na spontaniczność. Jeśli kupujemy papugę na życzenie dziecka (nie młodszego jednak niż 12 lat) musimy się liczyć z tym, że część obowiązków spadnie na nas. Dziecko powinno zdawać sobie sprawę z  odpowiedzialności, jaką pociąga za sobą przybycie do domu zwierzęcia ale nie oszukujmy się! - od czasu do czasu napewno zapomni o karmieniu swojego ulubieńca albo posprzątaniu jego klatki. Musimy dyskretnie czuwać nad sytuacją i w razie potrzeby nadrabiać niedociągnięcia młodego opiekuna. Nie stosujmy gróźb, że oddamy nimfę. Dziecko ma prawo zapomnieć czasami o swych obowiązkach i nie znaczy to, że przestało mu zależeć na swoim podopiecznym. Na nas natomiast spoczywa obowiązek utrwalenia w dziecku przekonania, że zwierzę wzięte do domu jest członkiem rodziny, a nie przedmiotem, którego można się pozbyć z lada powodu.

Samotna czy parka?

Trzymając dwie papugi nie mamy wyrzutów sumienia, że za mało czasu poświęcamy naszej lokatorce. Ptaki zadowalają się w większym stopniu swoim towarzystwem i nie domagają się ustawicznego kontaktu z człowiekiem. Przebywa nam jedynie prac porządkowych i związanych z przygotowaniem jedzenia. W końcu co dwa ptaki, to nie jeden :), Musimy też liczyć się z możliwością powiększenia ptasiej rodziny. Oznacza to wiele radości i ciekawych spostrzeżeń, ale też więcej pracy i odpowiedzialności. Para papug może być tak samo oswojona, jak papuga trzymana pojedynczo, jeśli tylko kupimy młodziutkie ptaki - najlepiej właśnie się usamodzielniające. Po pewnym czasie cierpliwości i łagodnego oswajania papugi obdarzą nas takim zaufaniem, że będą siadały nam na ramionach, na dłoniach, a nawet na głowie. Nie oczekujmy jednak, że para papug będzie równie rozmowna i gotowa do wyśpiewywania wyuczonych piosenek, jak samotna pupilka. Dwie papugi będą przecież znacznie więcej czasu poświęcać na rozmowy we własnym języku. My zaś możemy się temu przyglądać i czerpać radość z poznawania papuziego świata. Samotnej papugi nie powinni sobie sprawiać ludzi, którzy pracują zawodowo poza domem i mają dzieci spędzające większość dnia w szkole. Papuga pozostawiona codziennie sama na wiele godzin bardzo źle to znosi i wcześniej lub później zapada na chorobę psychiczną. W rodzinie, w której stale jest w domu, papuga czuje się doskonale i nie tęskni za partnerem. Z tego powodu jest doskonałym towarzyszem dla inwalidów i starszych ludzi, pod warunkiem jednak , że oddzielono ją od krewnych nie później niż w wieku 6-8 tygodni. Wtedy nie tęskni za innymi papugami i towarzystwo człowieka wystarcza jej całkowicie. Krótkie rozstania ze swym opiekunem znosi całkiem dobrze.

Samiec czy samica?

Samce nimf, tak jak prawie wszystkich ptaków, są znacznie bogaciej i żywiej ubarwione niż samice. To jeden z powodów, dla których samce cieszą się większym wzięciem. Poza tym są bardziej gadatliwe, gdyż podczas toków wydają dużo różnorodnych głosów. Szybciej więc uczą się  mówić i gwizdać zasłyszane melodie, choć i wśród samic zdarzają się prawdziwe artystki. Nie ma więc powodu do zmartwienia, gdy wybrany przez nas ptak okaże się samicą. Tym bardziej że bardzo często właśnie samice przywiązują się silniej do właściciela i łatwiej się oswajają. Samców jest znacznie więcej w sprzedaży, więc wiele z nich jest skazanych z góry na życie bez partnerek. Nie musimy mieć wyrzutów sumienia  że trzymamy w domu pojedynczą papugę. Oczywiście pod warunkiem, że swoim towarzystwem zrekompensujemy jej brak kontaktu z innym ptakiem.

Określanie płci:

W przypadku młodych nimf trudno stwierdzić, czy mamy przez sobą samca czy też samicę. Ptaki obu płci mają martwo szare młodzieńcze upierzenie bez charakterystycznej jasno-żółtej barwy głowy i pomarańczowych plam w okolicy uszu. Oba też mają żółty spód ogona z rysunkiem podobnym do rybiego szkieletu. W dorosłym wieku cecha ta pozostaje jedynie u samicy. Po pierzeniu się w wieku ok. 6miesięcy nimfy mają już upierzenie dorosłe. U samców pomarańczowe plamy za uszami, żółte czoło, czubek i policzki są bardziej intensywniej ubarwione. Spód ogona samców jest szary lub czarny. Płeć nimf białej odmiany można rozróżnić tylko po intensywności barwy plam za uszami. Wszystkie omówione "znaki rozpoznawcze" odnoszą się do nimf odmiany dzikiej. W hodowli istnieje wiele odmian.